Máy biến áp là một bộ phận quan trọng của hệ thống điện với vai trò liên kết hệ thống sản xuất, truyền tải và phân phối điện. Do vậy, việc bảo vệ máy biến áp là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, làm thế nào để bảo bệ máy một cách tốt nhất và đúng tiêu chuẩn kỹ thuật thì không phải ai cũng biết. Hãy cùng tìm hiểu một số loại sự cố và cách khắc phục để bảo vệ máy biến áp trong bài viết dưới đây.
 |
| Máy biến áp |
Các sự cố thường gặp ở máy biến áp:
Máy biến áp khi hoạt động liên tục trong một thời gian dài rất dễ gặp các sự cố gây trục trặc hoặc thậm chí là hỏng máy. Những sự cố này có thể là do hư hại một, một vài hay toàn bộ các bộ phận của máy gây nên. Vì thế muốn bảo vệ máy biến áp một cách tốt nhất thì bạn nên tìm hiểu kĩ nguyên nhân gây nên sự cố.
Các loại sự cố thường gặp ở máy biến áp gồm:
Một là sự cố ngắn mạch giữa các pha trong máy biến áp ba pha: Đây là sự cố xảy ra khi mạch điện giữa các pha của máy bị ngắn không đều nhau khiến dòng điện gặp trục trặc khi lưu thông. Tuy trường hợp ngắn mạch ở máy biến áp ba pha rất ít khi xảy ra, song nếu mắc phải hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn máy một pha rất nhiều.
Hai là sự cố ngắn mạch ở máy biến áp một pha: Cũng tương tự như tình trạng ngắn mạch ở máy ba pha, dòng điện sẽ bị cản trở dẫn đến truyền tải phân phối một cách khó khăn. Nếu không được khắc phục kịp thời thì rất có thể sẽ dẫn đến hỏng máy toàn bộ. Ngoài ra, ở trong cùng một pha khi mạch của các vòng dây bị chênh nhau do quá trình sử dụng cũng là một sự cố thường gặp ở máy biến áp.
Ba là sự cố dòng điện từ hóa tăng vọt khi đóng máy biến áp không tải. Sự cố này xảy ra khi máy biến áp không tải bị đóng lại dẫn đến tình trạng hỗn loạn của dòng điện. Khi phát hiện ra sự cố thì yêu cầu đầu tiên là phải mở máy lên để đưa dòng điện về trạng thái bình thường, tránh gây hỏng máy.
Trên đây đều là những sự cố kỹ thuật bên trong của máy. Ngoài các sự cố này thì các yếu tố bên ngoài cũng cần phải lưu ý đến, chẳng hạn như: điện áp bị quá tải khi ngắn mạch ở máy một pha trong hệ thống điện; dòng điện liên tục tăng cao do mạch bị ngắn; hay mức dầu bị hạ đột ngột không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật,... Những sự cố này cần phải được kiểm tra tỉ mỉ và có cách khắc phục kịp thời để tránh gây hỏng máy làm ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống điện.
 |
| Bảo vệ máy biến áp |
Các phương pháp bảo vệ máy biến áp thường được sử dụng
Hiện nay, do nhu cầu sử dụng máy biến áp ngày càng được mở rộng trong cuộc sống nên sự đa dạng về chủng loại máy càng lớn. Với sự đa dạng đó cũng gây nen nhiều loại sự cố khác nhau. Cho nên, để khắc phục và bảo vệ máy khỏi các sự cố thường gặp thì các kỹ sư thường lựa chọn những biện pháp sau:
- Bảo vệ cầu chì của máy: Cầu chì là bộ phận bảo vệ máy khi dòng điện bị quá tải hoặc chịu áp lực lớn. Khi tình trạng quá tải xảy ra, cầu chì sẽ tự động ngắt dòng điện để tránh làm hỏng máy. Bởi vậy, khi tiến hành sử dụng máy cần phải kiểm tra kĩ lưỡng cầu chì xem chúng có mắc sự cố gì không, có hoạt động tốt hay không. Đặc biệt, khi phát hiện ra sự cố ở cầu trì thì nên thay ngay lập tức để bảo vệ máy.
- Sử dụng rơle quá dòng điện: Rơle quá dòng thường được sử dụng ở những máy biến áp có công suất lớn khoảng từ 1000 đến 2000 KVA nhằm hạn chế tình trạng quá tải của dòng điện khi lượng điện tăng cao. Đây có thể coi là biện pháp an toàn hơn so với việc bảo vệ cầu chì ở các máy nhỏ.
- Sử dụng bảo vệ so lệch dọc: Nhiệm vụ của bảo vệ so lệch dọc là nhằm chống ngắn mạch giữa các cuộn dây của máy biến áp, tránh gây cản trở sự lưu thông của dòng điện. Tuy nhiên, biện pháp này chỉ được sử dụng ở các loại máy biến áp có công suất lớn và được lắp đặt ở lưới điện cao áp. Nó không dùng cho các loại máy cỡ nhỏ và vừa.
- Bảo vệ chống chạm đất cuộn dây máy biến áp: Loại bảo vệ này chỉ được sử dụng cho máy biến áp trung tính nối đất nhằm hạn chế tình trạng hỏng hóc của máy khi tiếp xúc trực tiếp với mặt đất. Để sử dụng loại bảo vệ này, cần phải trang bị cho máy theo yêu cầu kỹ thuật của kỹ sư nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất.
Ngoài những biện pháp bảo vệ này ra còn có những loại bảo vệ khác như: bảo vệ máy biến áp tự ngẫu, bảo vệ quá nhiệt cuộn dây máy biến áp,...
 |
| Có nhiều biện pháp bảo vệ máy biến áp |
Một lưu ý nhỏ khi tiến hành lựa chọn loại bảo vệ máy là phải dựa vào các trường hợp sự cố cụ thể và loại máy được sử dụng. Bởi mỗi loại máy khác nhau thì đều có những yêu cầu kỹ thuật khác nhau, cho nên bạn cần phải tìm hiểu thật kĩ trước khi quyết định.
Bảo vệ máy biến áp là việc làm hết sức cần thiết. Chỉ có bảo vệ máy tốt thì mới có khả năng kéo dài tuổi thọ, tăng năng suất sản xuất của máy trong hệ thống điện. Nếu có nhu cầu, bạn nên tìm đến những trung tâm uy tín chuyên về máy biến áp để có được sự tư vấn và bảo dưỡng tốt nhất, phù hợp với yêu cầu của mình.
